วัฒนธรรมญี่ปุ่นเป็นสิ่งที่คนไทยคุ้นชินกันมานานแล้ว เพราะตั้งแต่เด็กจนโต ไม่ว่าคุณจะเติบโตมาในเจเนอเรชันไหนก็คงจะได้ชมการ์ตูนญี่ปุ่นกันมาบ้างไม่มากก็น้อย พอโตขึ้นมาหน่อย โลกกว้างขึ้น เราจึงเริ่มเห็นว่า ญี่ปุ่นมีอะไรมากกว่าการ์ตูน ทั้งในแง่มุมทางวัฒนธรรม ศิลปะ อาหาร และการใช้ชีวิต จนไม่น่าแปลกใจเลยที่วัฒนธรรมญี่ปุ่นจะเป็นที่ชื่นชอบของผู้คนทั่วโลก ไม่เว้นแม้กระทั่งผู้สร้าง Star Wars จากลูคัส ฟิล์มที่เกิดไอเดียเจ๋งๆ ขึ้นมาว่า จะเป็นอย่างไรหากเราให้สตูดิโอผู้สร้างผลงานแอนิเมชั่นของญี่ปุ่นมาบอกเล่าเรื่องราวในจักรวาลสตาร์วอร์ส จนกลายเป็นที่มาของ “Star Wars: Visions” ซีรีส์ภาพยนตร์แอนิเมชั่นขนาดสั้นที่บอกเล่าเรื่องราวในจักรวาลอันไกลโพ้น นำเสนอออกมาในรูปแบบแอนิเมชั่นฉีกแนว แต่ก่อนไปถึงตรงนั้น เรามาขยายความกันดูหน่อยว่า ในโลกของวัฒนธรรมญี่ปุ่นมีอะไรที่น่าสนใจอยู่บ้าง
ศิลปะญี่ปุ่นที่งดงามโดดเด่นมีเอกลักษณ์
รากฐานทางศิลปะของญี่ปุ่นนั้นมีจุดเริ่มต้นที่ได้รับอิทธิพลมาจากศาสนาพุทธและศิลปะจีน ก่อนที่ศิลปินญี่ปุ่นจะค่อยๆ พัฒนาแนวทางของตนเองให้แจ่มชัดขึ้นเรื่อยๆ โดยเฉพาะหลังจากศตวรรษที่ 9 เป็นต้นมา ในหลากหลายแขนงไม่ว่าจะเป็นงานภาพวาด งานประติมากรรม งานเครื่องปั้นดินเผา เรื่อยไปจนถึงงานศิลปะการคัดลายมือบนผ้าไหมและกระดาษ และงานศิลปะพับกระดาษออริงามิที่มีเอกลักษณ์โดดเด่น อย่างไรก็ตาม งานศิลปะแขนงที่น่าจะโดดเด่นที่สุดของญี่ปุ่นคงจะเป็นผลงานภาพวาด ทั้งนี้เพราะก่อนที่จะล่วงมาถึงยุคสมัยใหม่ที่คนนิยามใช้ปากกากันในปัจจุบัน คนญี่ปุ่นส่วนใหญ่ใช้พู่กันในการเขียน เทคนิคการวาดภาพด้วยพู่กันจึงเป็นเทคนิคที่ศิลปินญี่ปุ่นทั้งรุ่นเก่าและรุ่นใหม่เลือกใช้ฝึกฝนตนเอง จนปรากฏเป็นผลงานภาพวาดที่งดงามมากมาย ที่ยังกลายเป็นแรงบันดาลใจให้ศิลปินในวงการอื่นๆ ได้หยิบยืมมาใช้ด้วย
วัฒนธรรมอาหารแสนโอชะ
เรื่องอาหารญี่ปุ่นคนไทยคุ้นเคยและชื่นชอบกันแน่นอน เพราะร้านอาหารญี่ปุ่นหลากสไตล์หลายประเภทก็มีมาเปิดให้เราได้ลองลิ้มชิมรสกันทั่วเมือง ที่โดดเด่นหน่อยก็อย่างเช่น อาหารประเภทราเมน ที่ถ้าเป็นร้านญี่ปุ่นจะต้องมาพร้อมน้ำซุปสุดเข้มข้นและเส้นราเมนที่ลวกมากำลังดีไม่ปล่อยให้อ่อนนุ่มจนเกินไป (แต่ในหลายๆ ร้านก็เปิดโอกาสให้เราเลือกระดับความนุ่มของเส้นได้นะ) หรือจะเป็นซูชิ อาหารประเภทข้าวปั้นโปะหน้าด้วยปลาดิบ หรือเนื้อชนิดต่างๆ จากทะเลแบบสดๆ เรื่อยไปจนถึงอาหารประเภทอื่นๆ อีกมากมายที่ทำให้การไปท่องเที่ยวในญี่ปุ่นของคนไทยทำได้ไม่ยากเย็นเพราะเรื่องอาหารที่ญี่ปุ่นนั้นคุ้นลิ้นกันอยู่แล้ว
บอกเล่าเรื่องราวทางวัฒนธรรมผ่านจอภาพยนตร์
ญี่ปุ่นเป็นอีกหนึ่งประเทศที่มีวัฒนธรรมภาพยนตร์เฟื่องฟูไม่แพ้ใครและมีประวัติศาสตร์ย้อนกลับไปยาวนานกว่า 100 ปี ถึงขนาดที่นิตยสารภาพยนตร์ระดับโลกอย่าง Sight & Sound ยังยกให้ภาพยนตร์เรื่อง Tokyo Story (1953) ของผู้กำกับยาสุจิโร โอสุเป็นภาพยนตร์อันดับที่ 3 ในลิสต์ 100 ภาพยนตร์เรื่องยิ่งใหญ่ตลอดกาลมาแล้ว ซึ่งนอกจากโอสุ ญี่ปุ่นยังผลิตผู้กำกับภาพยนตร์ที่ผลงานโดดเด่นมากมายที่ได้รับการยอมรับในวงการภาพยนตร์โลก ที่หลายคนรู้จักกันดีก็อย่างเช่น อากิระ คุโรซาวะ เจ้าของผลงาน Seven Samurai ที่ถูกโหวตให้เป็นภาพยนตร์ภาษาต่างประเทศที่ดีที่สุดตลอดกาลจากการโหวตที่บีบีซีจัดทำขึ้นเมื่อไม่นานมานี้
พลังมังงะและอนิเมะ
นอกเหนือจากภาพยนตร์ใช้คนแสดง มังงะและแอนิเมชั่นจากญี่ปุ่นคือสิ่งที่ช่วยเผยแพร่วัฒนธรรมญี่ปุ่นออกไปกว้างไกลทั่วโลก นักวาดมังงะหลายท่านได้รับการยกย่องให้เป็นอาจารย์และได้รับการยอมรับในวงกว้าง ส่วนผลงานมังงะนั้นก็ได้รับความนิยมชนิดที่ว่า ในญี่ปุ่นกระดาษถูกใช้เพื่อพิมพ์มังงะมากกว่าการพิมพ์กระดาษชำระเสียอีก แถมมังงะยังเป็นสิ่งที่นิยมอ่านกันทั้งผู้หญิงและผู้ชายด้วย ส่วนแอนิเมชั่นจากญี่ปุ่นถูกอธิบายว่าเป็นมากกว่าการ์ตูน เพราะคนญี่ปุ่นมองสิ่งนี้เป็นรูปแบบหนึ่งของศิลปะ (art form) ที่ซ่อนนัยที่ลึกซึ้งเอาไว้ ว่ากันว่าในญี่ปุ่นมีผลงานแอนิเมชั่นใหม่ออกมาให้ชมทางทีวีถึงสัปดาห์ละ 40 เรื่อง ผลงาน แอนิเมชั่นที่โดดเด่นที่สุดจากญี่ปุ่นต้องยกให้ผลงานของสตูดิโอ Ghibli ของฮายาโอะ มิยาซากิที่มาพร้อมเส้นเรื่องที่ลึกซึ้งและไปไกลกว่าที่ใครจะมองว่าเป็นแค่การ์ตูนสำหรับเด็ก หลักฐานที่ชัดเจนก็คือ Spirited Away หนึ่งในผลงานของเขายังเคยได้เข้าชิงและชนะรางวัลออสการ์สาขาภาพยนตร์แอนิเมชั่นยอดเยี่ยมมาแล้ว
และเพราะความน่าสนใจของศิลปะการสร้างสรรค์มังงะแลแอนิเมชั่นนี้เอง ที่ทำให้สตูดิโอจากฮอลลีวูดอย่างลูคัส ฟิล์มสนใจที่จะร่วมทำโปรเจกต์สตาร์วอร์สแนวใหม่กับสตูดิโออนิเมะของญี่ปุ่น จนเกิดเป็น “Star Wars: Visions” ผลงานที่ทั้งสาวกสตาร์วอร์สและแฟนอนิเมะญี่ปุ่นต้องตื่นเต้นกันแน่นอน โดยลูคัส ฟิล์มเลือกทำงานร่วมกับสตูดิโออนิเมะที่เปี่ยมพรสวรรค์ที่สุด 7 แห่งในญี่ปุ่น ได้แก่ Kamikaze Douga, Geno Studio (Twin Engine), Studio Colorido (Twin Engine), Trigger, Kinema Citrus, Science Saru และ Production IG เพื่อนำสไตล์ที่เป็นเอกลักษณ์และวิสัยทัศน์ที่โดดเด่นจากกาแล็กซีสตาร์วอร์สมาผสมผสานไว้ในซีรีส์ภาพยนตร์สั้นทั้ง 9 เรื่อง
แต่ละเรื่องจะน่าตื่นเต้นแค่ไหน รับชมได้แล้ววันนี้ ที่ดิสนีย์พลัส ฮอตสตาร์ สตรีมกันได้เลย!